Andreas Corvus: Chiromantia (lat.)

Aus Artesliteratur
Zur Navigation springen Zur Suche springen

Die Chiromantia des Andreas Corvus ist eine lateinischsprachige Chiromantie, die aus einem Traktat- und einem Abbildungsteil besteht. Der Text beginnt mit den Worten Artem chiromanticam ab excellentissimo philosophorum.

Der älteste bekannte Druck der Chiromantia des Andreas Corvus wurde um 1506–1508 von Jean de Vingle in Lyon gedruckt. Für die Bestimmung des Druckers und der Datierung danke ich herzlich Martina Nickel (Staatsbibliothek zu Berlin). Die Zuordnung erfolgte aufgrund der Abbildungen bei Tenschert des heute in Amsterdam aufbewahrten Exemplars: Amsterdam, Allard Pierson Depot, PH3213 A. Ob das von Rhodes beschriebene Exemplar London, British Library, C.155.n.12.(1-5.) ebenfalls aus dieser oder einer anderen Ausgabe des Jean de Vingle stammt, bleibt mangels Bildmaterials offen.

Der Text der Chiromantia selbst ist älter und kursierte schon vor dem Druck der ältesten bekannten Ausgabe. Nach Thorndike 1941, S. 55 grenzt sich Bartolomeo della Rocca (gen. Cocles) im sechsten Buch seiner Anastasis mehrfach von Andreas Corvus ab, den er auch namentlich erwähnt. Corvus Chiromantia muss also vor diesem 1504 erschienen Text von Cocles und dessen Tod im selben Jahr entstanden sein.

Seit der Ausgabe von Johann Albrecht (Straßburg 1534, USTC 615212) wurde die Chiromantia des Andreas Corvus nicht mehr eigenständig, sondern zusammen mit der Physiognomie des Bartolomeo della Rocca (gen. Cocles) zusammen herausgegeben, was in den bibliographischen Arbeiten der folgenden Jahrhunderte einige Verwirrung um die Zuschreibung der Texte und die Identität der Autoren ausgelöst hat (vgl. Rhodes 1966). Noch heute sind die Autorenangaben im USTC und in anderen Datenbanken häufig fehlerhaft.

Überlieferung

Druckgeschichte

USTC 201700/GW 0780210N/ISTC ic00942400: Andreas Corvus: Chiromantia

Informationen zum Textereignis
Digitalisat
Online-Information USTC 201700[1], GW 0780210N[2], ISTC ic00942400[3]

https://pid.uba.uva.nl/ark:/88238/b19940513336605131

Entstehungszeit um 1506–1508
Entstehungsort Lyon[1]
Drucker Jean de Vingle[1]
Illustrationen

USTC 995548/GW VII Sp. 185a/ISTC ic00942500: Andreas Corvus: Chiromantia

Informationen zum Textereignis
Digitalisat http://mdz-nbn-resolving.de/urn:nbn:de:bvb:12-bsb10172852-6

http://mdz-nbn-resolving.de/urn:nbn:de:bvb:12-bsb11256189-8

Online-Information USTC 995548[4], GW VII Sp. 185a[5], ISTC ic00942500[6]
Entstehungszeit nicht vor 1511
Entstehungsort Venedig
Drucker Niccoló e Domenico fratelli dal Jesu
Illustrationen

USTC 824344: Andreas Corvus: Chiromantia

Informationen zum Textereignis
Digitalisat
Online-Information USTC 824344[7]
Entstehungszeit 1513
Entstehungsort Venedig
Drucker Agostino Zani für Niccoló e Domenico fratelli dal Jesu
Illustrationen

GW VII Sp.185bP/VD16 Z 33904 Excellentissimi et singularis viri in chiromātia exercitatissimi Magistri Andree Corui Mirandulensis

Informationen zum Textereignis
Digitalisat
Online-Information GW VII Sp.185bP, VD16 ZV 33904
Entstehungszeit um 1514
Entstehungsort Straßburg
Drucker Johann Grüninger
Illustrationen

USTC 824343: Opera nova de maestro Andrea Coruo da Carpi habita a la Mirandola. Tratta de la chiromantia stampata con gratia

Informationen zum Textereignis
Digitalisat
Online-Information USTC 824343
Entstehungszeit 1519
Entstehungsort Venedig
Drucker Niccolò & Domenico dal Gesù
Illustrationen

USTC 824345: Excellentissimi et singularis viri in chiromantia exercitatissimi magistri Andree Corvi

Informationen zum Textereignis
Digitalisat
Online-Information USTC 824345[8]
Entstehungszeit 1520
Entstehungsort Venedig
Drucker Giorgio Rusconi
Illustrationen

USTC 824346: Excellentissimi et singularis viri in chiromantia exercitatissimi magistri Andree Corui Mirandulensis

Informationen zum Textereignis
Digitalisat
Online-Information USTC 824346[9]
Entstehungszeit vor 1527
Entstehungsort Venedig
Drucker Niccolò & Domenico dal Gesù
Illustrationen

USTC 824347: Opera nova de maistro Andrea Coruo da Carpi habita ala [!] Mirandola trata dela chiromancia

Informationen zum Textereignis
Digitalisat
Online-Information USTC 824347
Entstehungszeit vor 1527
Entstehungsort Venedig
Drucker Niccolò & Domenico dal Gesù
Illustrationen

USTC 615212: Barptolomaei Coclitis Bononiensis, naturalis philosophiae ac medicinae doctoris, physiognomiae et chiromantiae compendium

Der chiromantische Teil des Druckes ist Andreas Corvus' Chiromantia.

Informationen zum Textereignis
Digitalisat
Online-Information USTC 615212[10]
Entstehungszeit 1534
Entstehungsort Straßburg
Drucker Johann Albrecht
Illustrationen

USTC 615213: Absolutissima ratio chiromantiae Barptolomaei Coclitis Bononiensis, naturalis philosophiae ac medicinae doctoris, physiognomiae et chiromantiae compendium

Der chiromantische Teil des Druckes ist Andreas Corvus' Chiromantia.

Informationen zum Textereignis
Digitalisat
Online-Information USTC 615213[11]
Entstehungszeit 1536
Entstehungsort Straßburg
Drucker Johann Albrecht
Illustrationen

USTC 684030: Physiognomiae epitome, olim à Barptolomeo coclite Bononiensi conscriptum, cum absolutissima chiromantiae ratione Andreae corui mirandulani, nunc vero recens, summa diligentia, cum pluribus distinctum et completum capitibus, tum à foedis repurgatum mendis prodit in lucem per I. Multagrum

Der chiromantische Teil des Druckes ist Andreas Corvus' Chiromantia.

Informationen zum Textereignis
Digitalisat
Online-Information USTC 684030[12]
Entstehungszeit 1541
Entstehungsort Straßburg
Drucker excudebat Jakob Cammerlander
Illustrationen

USTC 615214: Barptolomaei Coclitis Bononiensis, naturalis philosophiae ac medicinae doctoris, physiognomiae et chiromantiae compendium

Informationen zum Textereignis
Digitalisat
Online-Information USTC 615214[13]
Entstehungszeit 1551
Entstehungsort Straßburg
Drucker Georg Messerschmidt
Illustrationen

USTC 615215: Barptolomaei Coclitis Bononiensis, naturalis philosophiae ac medicinae doctoris, physiognomiae et chiromantiae compendium

Informationen zum Textereignis
Digitalisat
Online-Information USTC 615215[14]
Entstehungszeit 1555
Entstehungsort Straßburg
Drucker Georg Messerschmidt
Illustrationen

USTC 708687: Barptolomaei Coclitis Bononiensis, naturalis philosophiae ac medicinae doctoris, physiognomiae et chiromantiae compendium

Informationen zum Textereignis
Digitalisat
Online-Information USTC 708687[15]
Entstehungszeit 1554
Entstehungsort Straßburg
Drucker Georg Messerschmidt
Illustrationen

Forschungsliteratur

  • Lynn Thorndike, A History of Magic and Experimental Science. Bd. 5. The sixteenth century, New York 1941, S. 55–56.[16]
  • Lynn Thorndike und Pearl Kibre, A Catalogue of Incipits of Mediaeval Scientific Writings in Latin, Revised and Augmented Edition (The Mediaeval Academy of America Publication 29), London 1963, Sp. 146 A.
  • Theodor Musper, Das Original des Titelholzschnittes von Andreas Corvo’s ›Chiromantia‹. In: Gutenberg-Jahrbuch (1944/49), S. 126f.
  • Gino Sabattini, Bio-bibliografia chiromantica. Bibliografia di opere antiche e moderne di chiromanzia e sulla chiromanzia con notizie biografiche sui principali autori. Reggio Emilia 1946, S. 25–29.
  • Dennis E. Rhodes, The biobliography of Andrea Corvo, in: Gutenberg Jahrbuch (1966), S. 152–155.
  • Heribert Tenschert, Incunabula (Katalog 24). Rotthalmünster 1991, S. 398–403 (Nr. 94).

Anmerkungen

  1. 1,0 1,1 Für die Bestimmung des Druckers und der Datierung danke ich herzlich Martina Nickel (Staatsbibliothek zu Berlin). Ihre Angaben beruhen auf den Abbildungen in: Heribert Tenschert, Incunabula (Katalog 24). Rotthalmünster 1991, S. 398-403 (Nr. 94).